Een spannend boek...

Juni is sinds enkele jaren al, de maand van het spannende boek. Niet echt mijn favoriete genre - al hoeft het niet zo te zijn dat er in een thriller alleen allerlei vreselijke dingen beschreven worden; het kan ook inzicht geven in menselijke processen en gedachten en psychologisch goed in elkaar zitten.
Zoals je op het plaatje kunt lezen is het thema dit jaar: "Het kwaad ligt in jezelf" en als je zo'n boek leest zou de vraag: 'waar ligt jouw grens', misschien te beantwoorden zijn. Het probleem speelt namelijk bij ieder mens, thrillerfan of niet.
Maar zoek je echte antwoorden bij dit thema, zul je een ander boek moeten lezen. Dat neemt je mee in de beschrijving van de geschiedenis van de mens - een spannend avontuur waar we allemaal in participeren.

'Onze' geschiedenis

Dat andere boek is de Bijbel en de eerste twee hoofdstukken zijn prachtig. We zien de schepping voor onze ogen ontstaan en in de hof van Eden zijn de eerste mensen nog 'onschuldig', kennen geen goed of kwaad. Er lijkt geen vuiltje aan de lucht maar achter de schermen is er een samenzwering aan de gang met grote gevolgen... En in het volgende hoofdstuk verandert alles als Eva iemand op haar weg vindt, een slang die tegen haar begint te praten. Misschien heb je ook wel eens nagedacht wat jij gedaan zou hebben als je Eva was geweest en je afgevraagd: Zou ik me ook zo 'makkelijk' als het lijkt, om hebben laten praten door een slang?

Laatst kwam ik iets tegen - een parafrasering van het betreffende tekstgedeelte, dat als het ware een inkijkje geeft in de gedachten van de betreffende hoofdpersonen die samen in gesprek zijn; het laat een psychologisch gevaarlijk spel zien van de slang, waarmee hij groot succes boekt en Eva, zijn gesprekspartner, in zijn betoog meesleept. Als in een echte psychologische thriller.

Graag wil ik dit met jullie delen - lees deze parafrase hier of klik op de speciale pagina over dit gesprek, in de rechterkolom -

Want ik heb er nooit eerder bij stilgestaan maar het is waar: als je dit hoofdstuk en deze verzen plotseling uit de Bijbel zou verwijderen, is het alsof je de 'sleutel' tot de belangrijke levensvragen weggooit. Er is dan geen antwoord meer te vinden op de vraag hoe het gekomen is dat 'het kwaad in onszelf ligt', of anders geformuleerd: 'Als alles in Eden onschuldig en perfect is begonnen, waarom is het leven dan nu zo pijnlijk?' Genesis 3 legt uit waarom. En als er iets vreselijk mis is gegaan, is er dan nog hoop?

Nog steeds dezelfde strategie 
Wat me opviel is dat Satan een beproefde strategie heeft. Hij wil - beginnende bij Eva - dat ieder mens in opstand komt tegen God (precies zoals hij het als belangrijke engel zelf heeft gedaan) En het eerste wat hij ook nu nog, doet, is verwarring stichten in onze gedachten, door Gods woorden te verdraaien. Hierdoor worden Gods gedachten ineens veel minder duidelijk voor ons en raken we van de wijs (zo valt in ónze ogen - die niet anders gewend zijn dan te kijken in goed en kwaad - het eten van een verboden vrucht op zich nog best mee... ) 
En Eva, zij ziet ineens steeds de bepérking die God haar oplegt en er groeit bij haar een gevoel van onrechtvaardigheid. Satan bespeelt haar zo listig dat hij als tweede, zijn leugen kan lanceren: 'Nee, je sterft niet. In feite, Eva is het zo dat als je niet eet van deze boom, je zeker zult sterven.'  En ze eet en ook Adam die bij haar is, eet...  Ze worden verdreven uit de Hof, afgesneden van de Boom van het Leven.

Ieder mens eet sindsdien de verkeerde vrucht en Satan wil dat graag zo houden. Ja, door die eerste zonde zijn we nu in staat tot de meest vreselijke dingen... 'ligt het kwaad in de mens'. En hoever je daarin mee gaat, is maar net wat je kiest. Om bij het onderwerp van het spannende boek te blijven: je grens ligt misschien heel dichtbij maar toch, het is nog steeds de verkeerde vrucht! Maar er is ook hoop!   

Een tweede kans... 
De Here Jezus was gehoorzaam tot de dood er op volgde, Hij moest die (de straf op de zonde) ondergaan - en stond weer op: de uitweg uit het probleem van goed en kwaad, en nooit goed genoeg zijn. Maar ook als gelovigen moeten we alert blijven want Satan zal ons minstens willen beïnvloeden, zoals hij het met Eva deed. We hebben de helm van het heil nodig zodat hij onze gedachten niet kan verwarren en het zwaard van de Geest, het woord van God, om zijn aanvallen af te weren. Laten we hierin Jezus volgen die het Leven is, waaruit de juiste vrucht groeit, de vrucht van de Geest.

If I could (Adam en Eva 2)

Wéér  Adam en Eva en nu vanwege dit bijzonder indrukwekkende filmpje (vind ik) - Op de dvd die ik heb zie je eerst prachtige beelden: In the beginning... met de tekst uit Genesis 1:1, de natuur die de schepping verbeeldt... Kijk voor hetzelfde effect dan eerst bijvoorbeeld even  hier.

Alles verandert...

Dan begint dit lied: de zwart/wit beelden zijn surrealistisch, de muziek roept een onheilspellende sfeer op: Adam en Eva zijn in zonde gevallen, alles is veranderd - voorgoed en onomkeerbaar.... Je ziet hen als het ware, nee, je ziét hen verdwaasd rondlopen.... 

En bij mijn kennismaking met 'Die Schöpfung" drong het eigenlijk voor het eerst zo diep tot mij door hoe groot de impact is geweest voor dit eerste mensenpaar, die leefden in volmaakte harmonie met de wereld om hen heen - de mensen waar God mee wandelde in de avondkoelte... Zij waren onschuldig en werden mensen zoals jij en ik zijn. Dit lied is als het ware het vervolg op 'Die Schöpfung' en beschrijft de gevolgen van de zondeval:

'Good'

Adam 

If I could, I'd rewrite history 

I'd choose differently; if I could I would 

I'd leave out the part where I broke Your heart 

in the garden shade, fix the mess I made 

If I could I would

Eve 

If I could, close my eyes and then 

dance around again; If I could I would 

Be who You adored, why did I need more? 

When beauty was not trained to hide behind my shame 

If I could I would

Adam and Eve 

Can You hear us cry? 

Wishing we could turn back time 

To feel Your breathe when branches move 

Take one more sunset walk with You 

Must each tommorow hold
such brokeness untold? 

Can't imagine how You could 

See all of me and say it's good

Adam 

If I could hold one memory 

It would surely be how You walked with us 

Eve 

I'd go back in time, un-tell my first lie 

And let Love's injury heal in spite of me

Adam and Eve 

Can You hear us cry?
...
   It is good, it is good,
You still love us more than we believed You could
Could there be something more
will it ever be the way it was before

Adam en Eva worstelen hier met het verlies van het Paradijs. Het 'zeer goed' heeft plaats gemaakt voor de strijd tussen goed en kwaad en uiteindelijk de dood...

Adam zou de geschiedenis wel willen herschrijven, - als hij kon maar het kan niet en het is een lied van wroeging en toch dóór moeten leven, al die honderden jaren die nog voor hen liggen, 'in het zweet zijns aanschijns' de aardbodem bewerken die om hem vervloekt is....
En Eva beleeft het paradijs opnieuw als ze haar ogen dichtdoet - is weer even zoals God wilde dat ze was... waarom wilde ze méér dan dat? Als ze kon, zou ze weer zo zijn, zonder zichzelf te verstoppen achter haar schaamte... Maar dat kan niet! 'De man zal over haar heersen'... En ze zal 'met smart kinderen baren' waarvan de oudste de jongste doodt..
Kan alles nog erger worden? 

En ze roepen het uit naar God: Hoort u ons, weet U hoe graag we de tijd terug willen draaien om U weer tegen te komen in de hof, nog even een wandeling met U te kunnen maken en samen de zon onder te zien gaan... Waarom heeft iedere nieuwe dag die gebrokenheid in zich - wat de slang niet heeft verteld -  Niet meer voor te stellen hoe U ons zag en zei: 'het is (zeer) goed'! Als ik terug kon in de tijd, zou ik mijn eerste leugen ongedaan maken zodat de wond die uw Liefde toegebracht is, geheeld kon worden - 

Herkenning?!

En ja, ik heb herkenning bij Adam, bij Eva... bij hun heimwee naar 'het volmaakte,' het Paradijs - wat wij natuurlijk helemáál niet hebben meegemaakt - maar in ons hart ligt hoe het zou moeten zijn. En ook wij kunnen wroeging hebben over gedane zaken die niet terug te draaien zijn. Al weten wij niet anders, we ervaren die eeuwige strijd die er is in de hele schepping, tussen goed en kwaad - en de schuldgevoelens die daarmee verbonden zijn. Hoe dat is doorgedrongen in alle facetten van het leven omdat de band met God toen, in het Paradijs, verbroken is.
Wij mensen zullen uit onszelf niet meer 'goed' genoemd kunnen worden.

Het lied eindigt met

Wat over is gebleven is Gods Liefde, die is 'goed', en gróter dan zij ooit dachten want Hij houdt nog steeds van hen. En ze vragen zich af: Is er méér dan dit wat ze nu over hebben? Zal het ooit weer worden zoals het was?

Ja als het óns al raakt hoe alles veranderd is, wat zal het God dan hebben gedaan! 
Maar Zijn Liefde kwam direct na de eerste zonde in actie en zorgde voor dierenvellen (God bracht het eerste offer!) waarmee Hij hen bedekte - die vooruitwijzen naar het offer van de Here Jezus.
Want Hij moest ook de vloek uitspreken, uiteindelijk zullen zij sterven - en Adam en Eva beseffen eigenlijk al, al stellen ze in het lied de vraag - dat ze hier op aarde nooit meer die staat van onschuld zullen kunnen bereiken. De weg terug is voorgoed geblokkeerd - en als ze nog een poging zouden wagen terug te leren naar de hof, zullen twee engelen hen aan de ingang de weg versperren met een vlammend zwaard... zodat ze niet in hun gevallen staat zullen eten van de Boom des Levens...
Het enige wat ze kunnen doen is zich vasthouden aan de belofte die God hen geeft  en wat zal het voor Eva - die als eerste gezondigd had - een troost zijn dat eens haar zaad zal zorgen voor de vermorzeling van de kop van de slang, zijn ondergang zal bewerken...
  
En wij?


Wij weten dat de belofte is gekomen, het offer al is gebracht; door één daad van gerechtigheid, komt het tot rechtvaardiging. Toch is diezelfde slang ook nu nog actief, speelt in op onze zwakke plekken en wil ons (gelovig of niet) nog netzo vast laten zitten in schuldgevoelens als Adam en Eva  - zodat we de bevrijding die de Heer ons wil geven, niet beleven, of niet durven aan te pakken. Terwijl we nog veel méér hebben ontvangen dan bedekking van onze naaktheid, onze zonden: God ziet ons nu in Zijn Zoon! En mogen we weten in Hem volmaakt - zeer goed! - te zijn, zodat we ons niet meer op wát voor manier dan ook, zouden hoeven te verbergen.
Ook als je wél weet in de vrijheid te mogen staan, zul je toch - elke keer weer opnieuw - de keus moeten maken om vanuit die vrijheid te leven, je niet meer als het ware gevangen te laten nemen... door gedachten of herinneringen aan gebeurtenissen of gevoelens die je vasthielden.


Zijn we later als gelovigen weer in een Paradijs van onschuld zoals Adam en Eva het kenden? Nee, aan ons de belofte te mogen eten van de boom des Levens die in het Paradijs Gods is! We mogen Hem kennen (de ware kennis!) en zullen gelijk zijn aan Hem, geschapen 'in waarachtige gerechtigheid en heiligheid'! Niet zoals de slang Eva voorspiegelde maar zoals God het heeft gewild.
En als het eenmaal zover zal zijn, komt Hij niet elke dag even bij ons kijken om een wandelingetje met ons te maken, nee wij zullen bij Hem wonen! Het Vaderhuis met de vele woning is de plek waar de Here Jezus voor ons een plaats klaarmaakt omdat Zijn Vader ook onze Vader is geworden... 

Ik hoop dat jullie allemaal God ook al zo kennen en als dat nog niet zo is, Hem zo willen leren kennen. Want dan mag je die bijzondere plek met Hem delen omdat God dan ook jouw Abba Vader is geworden. 'Can't imagine how, but You see all of me and say it's good!

Die Schöpfung! (Adam en Eva 1)

In mijn reeks blogjes over de 10 mooiste Bijbelverhalen van Zwolle, wordt het hoog tijd dat ik wat schrijf over het verhaal dat op de negende plaats is geëindigd: de schepping. In oktober stond deze geschiedenis centraal maar het heeft zo moeten zijn dat ik er nu pas aan begin. Want gisteravond was ik bij 'die Schöpfung', heb ik gehoord hoe de schepping ontstaan is ... maar ook gezien en dat niet alleen omdat ik in de zaal zat waar het live uitgevoerd werd, maar ook omdat de muziek uitbeeldt wat er wordt gezongen.

Dat geeft me een prachtig excuus om het nu niet te hebben over de historische betrouwbaarheid van Genesis 1, hoe lang de dagen hebben geduurd en of Adam en Eva echt hebben bestaan als het eerste mensenpaar, dat helaas in zonde viel... Dat geloof ik trouwens allemaal, maar in dit blogje laat ik me leiden door de schepping van Haydn, zoals hij die verwoordde en vervatte in muziek. De teksten komen uit de Bijbel maar ook uit 'Paradise lost' (wat ineens hoog op mijn lijstje van nog-te-lezen-boeken staat) Bijzonder is het te lezen dat Haydn zelf erg geroerd was toen hij de Duitse versie van zijn tekst voor dit oratorium las, in 1791 geproduceerd door Gottfried Baron van Swieten. "Elke dag knielde ik neer en bad God mij de kracht te geven dit werk te voltooien."
Ook bijzonder dat wij meer dan 200 jaar later, nog kunnen luisteren naar dit voor mij geheel onbekende werk. Dat heeft als nadeel dat je niets herkent, maar ook een voordeel: dat je letterlijk verrast kan worden. En dat gebeurde!

Uitvoering van 'die Schöpfung' 1808 in Wenen

 Bij de linkjes van Die Schöpfung

- kies en klik linksonder welke uitvoering je wilt horen

- klik op: 'libretto' voor de teksten

De schepping begint met chaos en Haydn laat de drie engelen Uriël, Gabriël, en Rafaël bezingen wat er gebeurt. 'Het worde licht' hoor je ook in de muziek, als een belangrijk moment. De afvallige engelen sidderen, 'vluchten omlaag naar de eeuwige nacht in de diepten van de afgrond' en op aarde wordt er iets prachtigs geschapen: 'een nieuwe wereld ontstaat door Gods woord. . 
Je hoort ook de zon, 'die in volle luister opgaat; een vreugdevolle bruidegom, een trotse en blijde reus die langs zijn baan snelt'... de maan die langzaam langs de hemel gaat....  Je ziet de wateren wemelen van leven, de vogels in zwermen door de lucht gaan zoals in de bekende beelden van 'Life'.
In een sfeer van onschuld en verwondering (zoals van het plaatje hiernaast) komen alle dieren tot leven. Uiteindelijk wordt ook de mens geschapen.
En de engelen jubelen over elke nieuwe dag (dat doet me ineens denken aan het boek Job), zij bezingen Gods grootheid met citaten uit de psalmen. Het is één groot stuk over de grootheid van de Schepping en Gods almacht die we daarom mogen prijzen:
De drie engelen zingen:

Tot U o Heer ziet alles op, om voedsel smeken allen U, Gij opent Uw hand en zij worden verzadigd.
Gij keert van hen Uw aangezicht; dan siddert alles en verstijft. Gij neemt hun adem weg, zij vervallen tot stof. - Hier wordt subtiel verwezen naar de gevolgen van de zondeval, maar snel keren we terug tot het Paradijs: -
De adem blaast Gij weder in en overal ontstaat nieuw leven

Koor: Voltooid is nu het grote werk, laat ons lied de Heer prijzen. Laat alles Zijn naam loven, want Hij alleen is de Verhevene! Halleluja!

Adam en Eva in het paradijs, twee gelukkig mensen die nog geen weet hebben van verkeerde dingen, maar alles om hen heen én elkaar, aanvaarden zoals het komt. In onschuld, niet kennende goed en kwaad, zich niet bewust van het feit of iets goed of verkeerd is in wat ze zeggen of doen - ook zonder het gevoel van schuld wat daar altijd direct bijhoort, ermee verbonden is. De engelen zien hen en Rafaël beschrijft:

Door rozenwolken breekt, gewekt door zoete klank, de morgen jong en schoon. Vanaf het hemelgewelf stroomt zuivere harmonie naar de aarde. Ziet het gelukkige paar, hoe het hand in hand gaat. Uit hun ogen straalt een warm gevoel van dank. Straks zingt hun mond op luide toon de lof van de Schepper. Laten onze stemmen zich dan vermengen met hun lied!

Ineens viel mij op, dat onze tegenwóórdige wereld écht bestaat uit goed en kwaad en dat de onschuld verdwenen is - behalve bij ja: onschuldige kinderen....

En je kunt lacherig doen over Eva die Adam toezingt dat zijn wil haar wet is - want eigenlijk vinden we dat met z'n allen in onze geëmancipeerde maatschappij toch wel achterhaald. Maar in het paradijs was Adam ook nog 'niet kennende goed en kwaad' en zal hij zijn vrouw niet met 'zijn' wet om de oren hebben geslagen op de manier van: 'je moet nu dit en ik wil nu dat!' Het duet van Adam en Eva is één groot liefdeslied. Prachtig gezongen door de solisten die het met grote overtuiging konden brengen (zodat mensen die vlak bij ons zaten en het vaker hadden gehoord, zeiden dat ze het nog nooit zo hadden meegemaakt!)
Deze 'paradijselijke' toewijding aan elkaar lijkt een sprookje, en is inderdaad niet iets van deze gevallen wereld. Toch zouden we als gelovigen het kunnen herkennen omdat we hier eigenlijk luisteren naar Christus die Zijn gemeente liefheeft en naar de Gemeente (wij als gelovigen bij elkaar) die op haar beurt in alles naar Hem wil luisteren. Dan wordt hun liefdeslied dieper van betekenis als Adam zingt:

Ik leid u thans en ieder stap wekt nieuwe vreugde in ons gemoed, toont ons nieuwe wonderen aan. Begrijpen zult gij dan welke wonderen de Heer ons heeft toegedacht. Hem prijzen en Hem hart en ziel wijden. Kom volg mij, ik zal u leiden.

Evenals de reactie van Eva:

O Gij, voor wie ik werd! Mijn steun, mijn schild, mijn al! Uw wil is wet voor mij. Dat heeft de Heer bepaald, en u te volgen geeft mij vreugde geluk en roem!

Je ziet op zo'n moment 'een ideaal plaatje' geschilderd worden, en drong het tot mij door dat deze eerste man en vrouw een heel bijzondere relatie moeten hebben gehad.
De engel Uriël antwoordt hen aan het eind als een waarschuwing dat 'hun geluk steeds zal voortduren als geen valse waan hen zal verleiden om meer te wensen als zij hebben en meer te weten dan is toegestaan'. - En hoe heftig zal die zondeval en daardoor de intrede van het besef van goed en kwaad, ingegrepen hebben. Het feit kennen we allemaal en lezen we als een gegeven, ja zo ging dat en ze moesten uit de hof verdwijnen.. Maar ze kwamen vanuit het paradijs wel héél hard met beide benen op de grond die ineens doornen en distels voortbracht.
Sindsdien is goed en kwaad en de eeuwige strijd die dat geeft in de hele schepping niet meer weg te denken. Wij weten en kennen dan ook niet anders, maar Adam en Eva wel! Als je de solisten zo die woorden van onbevangen vertrouwen elkaar ziet toezingen, besef je hoe weinig er over is van deze vanzelfsprekendheid in relaties, in huwelijken tussen man en vrouw, het kost ons vaak veel moeite en inspanning - en datzelfde contrast is er als je de schepping krijgt voorgesteld in al haar pracht, en het vergelijkt met de aarde waarop nu wij leven.

Toch is het goed om als het ware stil te staan in het paradijs en ervan te genieten hoe mooi het ooit was. Waarom? Omdat het laat zien hoe God is en Hem ervoor te prijzen! Dat Hij alles zo prachtig en zéér goed geschapen heeft en het zelfs nu nog steeds spreekt van Gods grootheid. Al is er veel veranderd en zucht deze schepping onder alle zonde en verdorvenheid die nu zo zichtbaar is. Maar we  mogen weten dat ze daarvan bevrijd zal worden. Er komt een rijk waarin de Heer regeert en de paradijselijke toestand dicht genaderd zal worden, de woestijn zal bloeien als een roos en de leeuw ligt bij het lam.

Straks als de nieuwe hemel en aarde er zijn, zal alles volmaakt zijn. En als je dit muziekstuk hebt beleefd, weet je dat het dan - al is het waarschijnlijk op een andere manier - weer een prachtige "Schöpfung" zal zijn, die niet meer verstoord zal worden. Wij mogen dan, véél meer dan Adam en Eva zelfs in het paradijs ooit hebben gedaan, delen in Zijn heerlijkheid - waar engelen zelfs zouden willen inkijken.... Wanneer de 'tijd' voorbij is en God niet alleen komt wandelen met de mens in de avondkoelte, maar voor eeuwig bij hen zal wonen...

Wie overwint, hem zal Ik geven 

te eten van de boom des levens, die in het paradijs Gods is.

En ik hoorde een luide stem van de troon zeggen:

Zie, de tent van God is bij de mensen en Hij zal bij hen wonen, 

en zij zullen zijn volken zijn en God zelf zal bij hen zijn,

en Hij zal alle tranen van hun ogen afwissen,

en de dood zal niet meer zijn, noch rouw, noch geklaag, noch moeite zal er meer zijn, 

want de eerste dingen zijn voorbijgegaan.