Maleficent 1 - Doornroosje anders

Vorige week bekeek ik samen met mijn al wat oudere kinderen een recente Disney film ... niet omdat ik die zelf nu zo graag wilde zien, maar om met hen mee te kijken hoe het betreffende verhaal uitgewerkt was. Op zich was ik daar wel benieuwd naar, want in de film zien we Doornroosje terug, die onder een vloek komt door een boze fee, en na zich te hebben geprikt aan een spinnewiel, honderd jaar zal moeten slapen.

Voor iedereen wel bekend wat er in dat sprookje gebeurt en ook heel helder wie er goed en wie er slecht is - volgens mij hét kenmerk van sprookjes dat die scheidslijn duidelijk getrokken wordt.
Al vond ik in de bekende tekenfilm-versie van Doornroosje het allemaal wel erg ver (te ver) gaan op het moment dat prins Philip uit het kasteel van de boze fee ontsnapt is en zij alle duivels uit de hel roept, en in een vuurspuwende draak verandert. Het kwaad ten top, dat wel...! (Bij ouderwetse videobanden kon er gelukkig nog gemanipuleerd worden, en hadden we dat gedeelte er tussenuit geknipt)
Maar de held overleeft het allemaal en is het eind goed al goed, als hij Aurora wakker kust en ze nog lang en gelukkig leven.

Maar nu was alles anders. Ook geen tekenfilm deze keer maar veel echter, met echte mensen ... De hoofdpersoon was dit keer niet Doornroosje, maar de boze fee, Maleficent. In het begin van de film een best wel heel lief feeën-meisje-met-hoorntjes en grote zwarte vleugels, waarmee ze door het bos scheert en het rijk aan haar voeten ligt. 

En ze maakt kennis met Stefan, een jongen uit het aangrenzende rijk (ja, de echte fans herkennen die naam al) en hij komt er als dief direct al niet best af. Maar zij zorgt er voor dat het allemaal nog goed voor hem afloopt. 

En ze leren elkaar beter kennen en lijken elkaar te vinden - al laat hij zich daarna in geen jaren meer zien. Want hij heeft een verborgen agenda en wil koning van zijn eigen land worden.

Als hij eindelijk weer terugkomt is het niet om Maleficent zelf, maar is het hem alleen om haar grote vleugels te doen. En laat haar zónder vleugels achter - zijn enige kans de oude koning (die op sterven ligt) te kunnen opvolgen. 

Want de plechtige belofte die de oude koning ooit deed aan zijn volk: 'het naburige rijk in te nemen', is nog steeds niet bewaarheid. En met een verslagen Maleficent is de kans dat dat ooit zal lukken, flink toegenomen; de vleugels die Stefan meeneemt naar de oude koning dienen daarvoor als bewijs. En zo is de troon is voor hem.

Maleficent voelt zich verraden als zij ontdekt dat Stefan haar gebruikt heeft om zijn honger naar macht te stillen. Zij is verbitterd en vol van wraakgevoelens en de liefde in haar hart is veranderd in haat.

- Tot zover eerst even het verhaal. En wat ik voor mezelf helder op papier probeer te krijgen, is best wel moeilijk te omschrijven maar ik ga een poging wagen... -

De boze fee uit Doornroosje, ze blijkt door dit verhaal ineens heel wat minder kwaadaardig. Als mensen weten we toch allemaal wat teleurstellingen en gekwetste gevoelens zijn, en kunnen we heel goed haar verbittering en woede begrijpen.
De boodschap die de film ons voorschotelt is: 'ze was nog wel zo'n lief meisje toen ze klein was. Het leven heeft haar zo slecht gemaakt'.
En je zou haast medelijden met haar krijgen... want ze kan er toch niks aan doen?

Degene die in het verhaal Doornroosje 'goed' is zoals prins Stefan? Hier is hij als opgeschoten jongen al een dief, als de film net begint, al vat hij liefde op voor Maleficent, liefde die ondersneeuwt en verdwijnt door zijn ambities. 

En zo wordt zij door zijn toedoen, wat ze is in het verhaal van Doornroosje: de belichaming van het kwaad.
En (denken we nu collectief) valt het eigenlijk heel erg met haar mee, als je haar achtergrond maar kent - ze is lang niet zo gevaarlijk en slecht als we wel dachten. Ze is gewoon slecht behandeld. Dat is het! en ook maar een slachtoffer van haar omstandigheden.

Alles is anders maar valt dat mee?

De verwarring die zo ontstaat, over wat (of wie) goed en slecht is (slecht? ach dat valt toch wel mee ... eigenlijk best wel sympathiek, die slechteriken, die 'goeden' is ook niet alles) dat is nu typisch iets van deze tijd. Als er maar een positieve uitwerking is, maakt het niet uit wat voor oorsprong het heeft. Het gaat om het resultaat.

De scheidslijn tussen goed en kwaad is onduidelijk en vaag geworden en het worden relatieve begrippen.
Het gevaar: met verkeerde machten in aanraking te komen en daar afstand van moeten nemen - dat is niet meer wat je er van leert.
Kijk maar hoe het verder gaat ...

Maleficent neemt wraak door een vloek uit te spreken over het pasgeboren dochtertje van koning Stefan. Maar in de loop der tijd ontdekt ze dat ze van Aurora is gaan houden; ze kan haar niet meer missen. Maar wat nu, want de vloek bestaat nog steeds ...
En nadat het meisje zich toch heeft geprikt aan het spinnewiel, kan prins Philip met zijn kus de betovering niet verbreken. Echte liefde bestaat er niet?
Maar dan is daar ineens de oplossing: de (ware liefdes)kus van Malificent op het voorhoofd van Doornroosje, doet haar ontwaken uit haar 'doods'slaap.
Terwijl prins Philip als de oorspronkelijke held, het nakijken heeft, hij komt er in dit verhaal eigenlijk niet meer aan te pas, al zien we hem nog even terug als Aurora terugkeert in het land van Maleficent.
De twee buurlanden zijn nu in vrede verenigd, het einde van een knappe vervorming van het oorspronkelijke verhaal van Doornroosje.

Ik noemde het al even echt iets van deze tijd: het door elkaar lopen van het goede en het slechte.
Uiteindelijk is hier het slechte niet zo slecht ... want zelfs de van oorsprong (oh nee, slecht gemáákte!) boze fee, kan ineens vanuit liefde Doornroosjes vloek verbreken.Opvallend is ook hoe het met Stefan afloopt. Nadat hij koning werd door een gemene list, zien we hem in het verdere verloop van de film als iemand met zware psychische problemen, iemand die niet meer normaal kan handelen, laat staan regeren. Want ook hij is (in navolging van de bedrogen Maleficent) alleen maar uit op wraak als zijn dochter Aurora onder de vloek van haar komt te liggen. 
'Goed' is ook al niet meer zo duidelijk.

Doornroosje wordt uiteindelijk gelukkig in het rijk van Maleficent, die op háár beurt heeft geleerd dat ondanks haar duivelse wraak, ze nog liefde kon opvatten voor Aurora en haar daardoor uit de slaap kon laten ontwaken.
Koning Stefan is niet meer in beeld, en prins Philip heeft ook al geen belangrijke daad kunnen verrichten.

Waar is de moraal van het verhaal

Juist waar een sprookje om bekend stond: goed en kwaad duidelijk laten zien en onderscheiden (het ligt er juist wel heel dik bovenop!) en zo het kunnen ontwikkelen van een goede 'moraal', juist dát is uit dit verhaal verdwenen. 
'Het goede overwint en het kwaad wordt gestraft', dat is inderdaad niet meer echt terug te vinden. 

Ja, alles is wel héél anders geworden en je bekijkt de personen op een heel andere manier. En zo leren kinderen, jeugd in deze tijd, dat het niet uitmaakt waar het goede of kwade vandaan komt, als er uiteindelijk maar het gewenste ('goede') resultaat is.
Maar toch, er zitten wel consequenties aan deze manier van denken.

Ook de Bijbel spreekt namelijk heel anders over goed en kwaad en als je dat loslaat kijk je als vanzelf ook heel anders naar situaties; je wordt als het ware verblind voor de geestelijke werkelijkheid die er is. 
Maar over die kant wilde ik het een andere keer hebben.

~ Wordt vervolgd ~